234

Ineens zag ik vorige week het licht.

Nee, niet dat licht. Het kwartje viel. Althans voor mij. Het zou zomaar kunnen dat de eigen ontwikkelde theorie helemaal niet klopt, maar het werkt wel in de praktijk. Ik ga het uitleggen.

 

Oma die mijn oma niet is maar die ik wel zo noem, wordt 'minder'. Ze herhaalt haar vragen en vaste verhaaltjes zo om de tien minuten, ze haalt alle familieleden door elkaar en ze vertelt ook compleet warrige verhalen die van geen kant kloppen... Correctie: die op het eerste gezicht van geen kant kloppen. Zo heeft oma (die mijn oma niet is maar die ik wel zo noem) het heel vaak over 'letters'. Ze wil geen koffie ze wil 'letters', ze vraagt steeds naar 'de letters'. Om de haverklap komen die 'letters' voorbij.

 

Vorige week dacht ik ineens: oma is vast een typische taal- of woorddenker en geen beelddenker.

Ik herinnerde mij een vraag van een oud-collega: "Denk aan een tafel en wat zie je dan voor je in gedachten?"

Toen ze daarna vroeg of ik vijf letters voor me zag <t-a-f-e-l> of een voorwerp bestaande uit een plat vlak en vier poten eronder, wist ik wat het verschil was. Oma (ja, die oma) is volgens mij een taaldenker, die nu af en toe de woorden niet juist voor ogen krijgt. Of die het woord wel juist voor ogen krijgt maar de letters niet meer goed kan benoemen of tot een woord kan vormen.

 

Met die theorie in het achterhoofd hoef je zo'n grande dame niet meer 'weg te zetten' als iemand die begint te dementeren, maar kun je weer redelijk antwoord geven op warrige vragen.

 

Vorige week waren mijn lief en ik bij haar op visite en hadden we het over de oorlog. Oma vertelde over de geallieerden en de slag bij Arnhem, "Nou en dan was er iets met een o". We begrepen er niets van. Pas in de auto terug, toen ik de theorie over het taaldenken verkondigde, wist mijn lief te vertellen dat de brug bij Arnhem de John Frostbrug heet. Dus dát bedoelde ze. Die oma is zo 'gek' nog niet!

 

Oma heeft een schaaltje met snoep naast zich staan op een tafeltje. Zo vlak voor Sinterklaas ligt nu in het schaaltje: borstplaat, marsepeinbolletjes, chocolade, schuimpjes in de vorm van letters en vruchtenbonbons. Omdat oma niet zo goed meer ziet, is het nodig oma af en toe te wijzen op het eten en drinken dat nog op het tafeltje staat. Toen ik haar vanmiddag vertelde dat er nog lekkers in een schaaltje op tafel stond vroeg ze iets in de trant van: "Welke letters zitten er dan in?"

Ik had toen de schuimletters kunnen onderzoeken en noemen, maar dat was de vraag helemaal niet. Want op de plaats van haar woord 'letters' moest een ander woord staan, in dit geval waarschijnlijk 'snoepjes'.

Na het antwoord: "Nou, borstplaat, marsepeinbolletjes en chocolaatjes" was zij helemaal tevreden.

 

Niet veel later volgde lekker mopperend: "Borstplaat vind ik helemaal niet lekker!"

Geweldig.