262

In blog 009 schreef ik over de scheurkalender die ik in 2010 had: de kalender van Onze Taal. Iedere dag een taalweetje, dat soms alleen maar leuk was en veel vaker gewoonweg leerzaam.

Dit jaar heb ik een poëziekalender. Is dat hetzelfde als een kalender met gedichten? Ik weet eigenlijk niet of ‘gedichten’ en ‘poëzie’ synoniemen van elkaar genoemd kunnen worden…

Ik heb even op wikipedia opgezocht wat er over ‘poëzie’ wordt geschreven. Ja, ik weet dat niet alles op wikipedia meteen waar en de waarheid is, maar in dit geval heb ik er gewoon wel vertrouwen in de tekst:

Poëzie of dichtkunst (van het Griekse 'poiesis'/ποίησις: maken, scheppen, vormen) is een literaire kunstvorm waarin de taal wordt gebruikt om esthetische (bijv. muzikale) en evocatieve (bijv. beeldende) effecten te bereiken die de eigenlijke betekenis verhevigen, ontkrachten, omlijsten, mede bepalen of in een onverwachte richting sturen. De genoegens die de poëzie aan lezer of luisteraar verschaft, worden teweeggebracht door de bijzondere combinatie van vorm, klank en betekenis die eigen is aan het vers, en deze genoegens kunnen van emotionele (bijv. ontroering of bezwering), intellectuele (bijv. inzicht of nuancering) of humoristische aard zijn. Ontvankelijkheid voor poëzie of versgevoeligheid is mede afhankelijk van de mate waarin deze wordt gecultiveerd.

Pfff, die tekst heb ik in een keer begrepen, maar ik moest mij wel heel erg concentreren bij het lezen…

Verder staat op geschreven:

Stijlmiddelen die vooral de klank betreffen, zoals assonantie, herhaling, metrum, klanknabootsing, alliteratie, rijm en ritme, worden vaak gebruikt om een muzikaal of scanderend effect te bereiken of om overtuigingskracht aan de dichterlijke mededeling te verlenen. Stijlmiddelen die vooral de betekenis betreffen, zoals ambiguïteit, symboliek, ironie, contrast en parallellie, worden vaak gebruikt om alternatieve interpretatiemogelijkheden te scheppen. Beeldspraak, vergelijkingen en metonymie suggereren verbanden en overeenkomsten tussen ongelijksoortige verschijnselen, voorzien een vers van meerdere betekenislagen of zorgen voor een verrassingseffect.

Euh... assonantie? Metrum? Ambiguïteit? Parallellie? Ik zal het vast allemaal op het vwo gehad hebben. Mevrouw Damen of meneer Sikkema hebben het zonder twijfel uitgelegd, maar ik kan de betekenissen gewoon niet terugvinden in mijn hoofd.

Tot zover overigens mijn gekopieer van de wikipediapagina over poëzie. Wie meer wil lezen kan zelf naar de bewuste pagina surfen.
De uitleg over poëzie op de betreffende pagina heb ik ervaren als de poëzie in mijn scheurkalender: best wel moeilijk… Eerlijk gezegd was het gedichtje op dag 81, op 21 maart, de eerste die gemakkelijk ‘weglas’ en waarbij ik beelden kreeg. Eindelijk!

Merels

Twee oude mannen praten wat,

het is vroeg in het jaar,

de eerste warme lentenacht.

Jij staat in je tuin in Leiden,

ik sta in mijn tuin in Bergen,

we praten door de telefoon.

Een zwaluw strijkt de hemel glad,

De merel zingt op het dak

van het huis waarin ik woon.

Ik zeg: Hoor je de merel?

Jij zegt: Hoor je de mijne?

We houden onze telefoons omhoog.

Zo staan we in de lentenacht,

de eerste van het jaar,

en onze merels zingen voor elkaar

(van Sjoerd Kuyper, uit de bundel September, 2009)

De kalender bevat 365 gedichten en wanneer ik dan om de 81 dagen een gedicht begrijp, als om de 81 dagen een tekst iets bij mij teweeg brengt… dan krijg ik slechts 4,5 keer beelden dit jaar door de kalender.

Volgend jaar toch maar weer de scheurkalender van Onze Taal.